MEGALOMANE MEDUSA

“Tja, het is wel megalomaan geworden.” Door zijn gigantische, kantelende trap Triomf voor Bosch Parade ’22 wisten we al dat architect/constructeur Rob van Dam graag groot(s) uitpakt. Zijn Zznake, een enorme, kronkelende slang waarmee hij tijdens Bosch Parade ’24 het gevaar van complottheorieën verbeeldt, is nóg groter. “Dit is de overtreffende trap.”

Ruim vijftien meter lang. Een doorsnede van zo’n vier meter. En bijna 1.000 kilo zwaar. Zznake is immens. Rob: “Ja, het is behoorlijk groter uitgevallen dan ik in eerste instantie van plan was. Maar Zznake overtuigt daardoor wel, benadrukt door z’n grootte wel het belang van de boodschap die ik wil overbrengen.”

Die boodschap is een actuele: waak voor complottheorieën. Rob: “Dat zijn volgens mij de hedendaagse demonen, het grootste gevaar van deze tijd. Mensen roepen steeds meer en luisteren steeds minder. Er zijn amper dialogen, vooral nog monologen. Zeker in de coronaperiode zijn ideeën over heerschappij, politiek en de ander geradicaliseerd, als sluwe slangen in de hoofden van mensen gekropen. Dat idee, van een monsterlijke slang die mensen vergiftigt met vage aannames – als Medusa op Jheronimus Bosch’ schilderij, laat ik zien met Zznake.”   

Het idee kreeg eerst gestalte in de computer. Rob: “Daarmee heb ik Zznake helemaal in bouwtekeningen uitgewerkt, zodat we alles met een laser konden laten snijden en het als een bouwpakket in elkaar kan worden gezet. En ik heb er de waterverplaatsing mee uitgerekend, zodat-ie net op het water blijft drijven en het silhouet zichtbaar blijft. Dat is nog wel een uitdaging, zo’n gevaarte verplaatst tonnen water én moet blijven draaien om zich voort te bewegen.”

Dat draaien gebeurt met een hydraulische motor die een wormschroef aandrijft. Rob: “Dat is zo’n schroef van Archimedes, zoals er ook een in het Zuiderpark staat. Door de draaiende beweging kronkelt Zznake en komt-ie vooruit. In de berekeningen leek alles te werken, maar het is en blijft een kunstwerk; we weten het dus pas zeker als we binnenkort gaan testen. Ik heb er voor de zekerheid dan ook maar een fluistermotortje ingebouwd. We hebben dus naast een plan A ook nog een plan B. En een plan C.” 

Niet alleen de aandrijving, ook de grootte van Zznake zorgt voor uitdagingen. Rob: “Ja, hij moet natuurlijk onder de bruggen door kunnen. De laagste brug is 3,25 meter; ik had uitgerekend dat Zznake dat met een meter diepgang zou moeten halen. Maar nu zijn de vinnen weer iets breder geworden… Ook dat gaan we testen deze week, komt goed.”

Voor dat testen wordt Zznake in de Tuin der Lusten in elkaar gezet. Rob: “Dat wordt nog een heel spektakel. Om die enorme onderdelen te verplaatsen zijn grote vrachtwagens en kranen nodig. En vervolgens moet alles worden gekoppeld, gaat blijken of-ie constructief sterk genoeg, waterdicht en veilig is. Tja, het is wel megalomaan geworden.”