JHERONIMUS BOSCH
JHERONIMUS BOSCH: KUNSTENAAR, VISIONAIR, BOSSCHENAAR
Hij is de beroemdste zoon van ’s-Hertogenbosch: Jheronimus Bosch. Alias Jeroen Bosch, Hiëronymus Bosch, El Bosco, Den duvelmakere. Zijn schilderijen en tekeningen hangen in gerenommeerde musea over de hele wereld, zijn zonderlinge beeldtaal en surrealistische fantasieën inspireren ruim vijfhonderd jaar na zijn dood nog dagelijks bezoekers, wetenschappers en kunstenaars – waaronder die van Bosch Parade.
Van zijn geboorte in ongeveer 1450 tot aan zijn dood in 1516 leefde en werkte Jheronimus Bosch in ’s-Hertogenbosch. De stad was een economisch, cultureel en religieus knooppunt met voorname gasten uit alle hoeken van Europa en er woonden opzienbarende kunstenaars en ambachtslieden.
Daar, te midden van die rijke cultuur en dat vitale dagelijkse stadsleven, schiep Jheronimus zijn wereldbeeld, rijpten zijn grote thema’s: verleiding, zonde en rekenschap. Aan de Bossche Markt maakte hij zijn karakteristieke schilderijen vol wonderlijke gedrochten, duivelse nachtmerries en waanzinnige lustdromen. Voor opdrachtgevers en verzamelaars in de verste Europese uithoeken.
Jheronimus Bosch was een visionaire vernieuwer: zijn fantastische droombeelden bieden ook vandaag nog veel aanknopingspunten voor een gevarieerde weergave en interpretatie van het moderne leven. Ze zetten aan tot reflectie en dialoog, laten ons zien hoe samenlevingen functioneren en mensen zich verhouden. In zijn stad en ver daarbuiten.
Die karakteristieke binnenstad, waar Jheronimus zijn inspiratie vond, was zijn thuis: hij behoorde er tot de sociaal-religieuze elite, was lid van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap en betrokken bij de spectaculaire bouw van de Sint-Janskathedraal. Jheronimus veranderde zelfs zijn achternaam van ‘Van Aken’ in ‘Bosch’. En verbond zichzelf en zijn stad daarmee voor eeuwig aan elkaar.
Jheronimus Bosch 500
In het Bosch-jaar 2016 vierde ‘s-Hertogenbosch de Middeleeuwse meester, vijfhonderd jaar na zijn dood.
En dat gebeurde uitbundig, met allerhande activiteiten en evenementen. Zoals de unieke en massaal bezochte tentoonstelling Jheronimus Bosch – Visioenen van een genie in het Noordbrabants Museum, gebaseerd op het omvangrijkste internationale onderzoek dat ooit naar het Bosch’ oeuvre werd gedaan. Voor de tentoonstelling kwam het leeuwendeel van Bosch’ nagelaten werk terug naar ‘s-Hertogenbosch: 17 van de slechts 24 resterende schilderijen en 19 van de 20 tekeningen. Bovendien werden negen van de getoonde schilderijen in voorbereiding gerestaureerd. Nooit eerder waren zo veel werken van Jheronimus Bosch op één plek tegelijk te zien.
Maar naast de expositie werden dus nog veel meer activiteiten georganiseerd – van en voor, door en met Bosschenaren. Met voor alles hun wereldberoemde stadgenoot als onuitputtelijke inspiratiebron.
Zo ontstond (al jaren eerder) het idee van Bosch Parade: een fantasierijke optocht over het water met hedendaagse kunstprojecten geïnspireerd op het werk van Jheronimus Bosch. Een unieke drijvende voorstelling met kunst op en over de grenzen van de gebaande paden, als hommage aan de fantasie en vooruitstrevendheid van de meester en impuls aan het culturele klimaat.
De eerste, nog bescheiden, Bosch Parade trok in 2010 over de Binnendieze. Die bleek zo succesvol dat in 2012 een groter water werd opgezocht, rivier de Aa. Vanaf 2014 varen de grote en kleine kunstwerken tijdens Bosch Parade over de Dommel in hartje ‘s-Hertogenbosch.
Jheronimus herleeft tijdens Bosch Parade
Sinds 2010 dobberden negen edities van Bosch Parade over de Bossche wateren, met telkens weer nieuwe indrukwekkende en bijzondere kunstwerken. Van immens tot minuscuul passeerden zij de bruggen en lieten ze zich met de stroming meedrijven, terwijl duizenden toeschouwers toekeken.
Zo’n drijvende optocht klinkt simpel, maar de wind heeft invloed op de maatvoering. Bovendien dicteert het water de keuze van drijvend materiaal en materieel. En als er geen wind of stroming staat, zijn (on)zichtbare zwemmers onontbeerlijk. Of roeiers, fietsers, dansers die de schoepenraderen en tredmolens laten draaien. Behalve artistiek vernuft verlangen de kunstwerken dus ook ingenieuze constructies om vooruit te komen en (vooral) boven water te blijven.
Je kunt het zo gek niet bedenken – want immers geïnspireerd op Jheronimus Bosch… – of het kwam wel voorbij tijdens een van de edities van Bosch Parade. Kijk maar eens op onze social media (Instagram en YouTube) voor de terugblikken en visuele parels.
